ទ្វារ ព្រំដែនមិនមែនមានតែមួយទេ កម្ពុជាក៏មានអធិបតេយ្យភាពដូចគ្នា

 

..ក្រោយពេលលឺសេចក្តីប្រកាសពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក អានុទិន ចំពោះបញ្ហាច្រកព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា ដែលថាត្រូវការយល់ព្រមពីប្រជាជនថៃជាមុនសិន មុននឹងបើកឡើងវិញ មានតែពាក្យតែមួយដែលយើងអាចនិយាយបានគឺ កម្ពុជាក៏មានប្រជាជន មានអធិបតេយ្យភាព និងមានកិត្តិយសជាតិដែរមិនចាញ់អ្នកណា។

ព្រំដែនមិនមែនជាទ្វារ”ជាកម្មសិទ្ធិប្រទេសតែមួយ“ដែលចង់បិទក៏បិទ ចង់បើកក៏បើក។ ប្រទេសស្មើកិត្តិយស ស្មើសិទ្ធិ។ ព្រំដែនគឺជាកន្លែងរស់រានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរ បើកសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច ការប្រព្រឹត្តជីវភាព ប្រវត្តិសាស្ត្ររួម ហើយមិនមានប្រទេសណាត្រូវធ្វើថា “ខ្លួនគឺម្ចាស់ការសម្រេចតែមួយ” ទេ។ ប្រសិនបើមានការជជែកពិភាក្សា យើងរំពឹងឲ្យមានការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងការសហការជាសហគមន៍អាស៊ាន ដែលផ្អែកលើការគោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់គ្នា មិនមែនលើពាក្យប្រើសំឡេងបានពិរោះដើម្បីបង្ហាញអំណាចនយោបាយក្នុងស្រុកឡើយ។

សូមចាំថា៖
កម្ពុជាមិនធ្លាប់បានអង្វរឲ្យបើកព្រំដែនពីអ្នកណាទេ។ ចំពោះយើងមានទិសដៅច្បាស់លាស់៖ សន្តិភាព សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងការរស់នៅរបស់ប្រជាជនរួមគ្នា។ ប្រសិនបើមានការបើកឡើងវិញ យើងធ្វើដោយគោរពផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនខ្មែរ មិនមែនសម្រាប់អ្នកយកប្រើបន្លំនូវអារម្មណ៍នយោបាយក្នុងស្រុករបស់អ្នកណាទេ។

ប្រទេសជិតខាងក៏ដូចជាមិត្តរួមក្នុងតំបន់ អាស៊ានគឺផ្អែកលើគោលការណ៍សន្តិភាព និងការគោរពទិសដៅជាតិរបស់គ្នា។ យើងមិនមែនជាយន្ដហោះតូចៗនៅក្រោមអាកាសដឹកនាំអ្នកណាទេឲ្យគេបើកបិទព្រំដែនតាមចិត្ត។ ប្រសិនបើថៃនិយាយថាសម្រេចតាមសន្តិភាព និងសាធារណៈគឺល្អ តែសូមចាំដែរថា កម្ពុជាក៏ត្រូវស្តាប់ប្រជាជនកំពុងរស់នៅតាមព្រំដែន និងអ្នកសហការអតីតកាលជាមួយថៃដែរ។
កម្ពុជាគោរពមិត្តភាព គោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិ បើកម្ពុជាបើកច្រកក៏ដោយគឺតាមគោលការណ៍ ផ្អែកលើសន្តិភាព ក្នុងអាស៊ានរួមមានគោលសន្ធិសញ្ញា មានតម្លៃ និងមានការគោរពចំពោះអធិបតេយ្យភាពជាតិរបស់គ្នា មិនមែនដោយការរង់ចាំអ្នកណាកំណត់ជំនួសអើពើយើងឡើយ។

ការឆ្លើយតបរបស់ខ្ញុំក្នុងនាមជាប្រជាជនកម្ពុជាម្នាក់មិនមែនបញ្ចេញជម្លោះទេ តែបង្ហាញថា
> យើងគោរពអ្នក តែអ្នកក៏ត្រូវគោរពយើងដែរ។
កម្ពុជាបានឆ្លង់កាត់ពីគ្រោះវិនាសប្រវត្តិសាស្ត្រមក ដល់ថ្ងៃនេះយើងបានកសាងប្រទេសដោយខ្លួនឯង។ សម្រាប់កម្ពុជានេះ គោលការណ៍តែមួយគត់៖

"យើងសហការបើអ្នកសហការគោរពយើង"។ កម្ពុជាក៏ជាប្រទេសឯករាជ្យ មានក្រមសីលធម៌បរទេស និងប្រជាជនដែលមានកិត្ត្យានុភាពក្នុងការសម្រេចចិត្តលើអតីតកាល បច្ចុប្បន្ន និងអនាគតរបស់ខ្លួនផងដែរ។

បើយើងសង្កេតពីទង្វើដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃទី32 នេះគឺចូលចិត្តប្រើសំឡេងផ្លុំឲប្រជាជនថៃគេងលក់ក្នុងសុបិន្ត។ តាំងពីឡើងកាន់តំណែងមកលោក អនុទីន ក៏ធ្លាប់បានប្រកាសថា «បើកភ្លើងខៀវឲ្យខាងទាហានសម្រេចលើកបញ្ហាព្រំដែន»។ សូម្បីតែការចង់លុប MOU ជាមួយកម្ពុជាក៏ប្រកាសថា «សម្រេចលើប្រជាជនថៃបោះឆ្នោតប្រជាមតិសិន»។ ហើយពេលនេះប្រកាសថា «ដរាបណាខ្ញុំនៅដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលគ្មានច្រកព្រំដែនណាមួយនឹងបើកឡើងវិញដោយពុំមានការយល់ព្រមពីប្រជាជនថៃទេ»។ ទាំងអស់នេះបានចង្អុលឲ្យឃើញថា ក្នុងការដឹកនាំជាតិ មិនមែនសំខាន់តែសមត្ថភាពនិយាយប្រកាសនានាឲ្យឆ្លើយតបក្នុងសង្គមទេ ហើយចាត់ទុកថាមានសមត្ថភាពក្នុងការអង្គុយដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលឲ្យរឹងមាំបានឡើយ។

អ្នកត្រូវចាំថា ការទាក់ទងរវាងជាតិ មិនមែនជាអារម្មណ៍យប់នេះនឹកអ្វី ថ្ងៃស្អែកនិយាយបែបនោះទេ។ បញ្ហាព្រំដែន គឺជាបទបញ្ញត្តិអន្តរជាតិ គោរពតាមច្បាប់ អនុសញ្ញា និងសន្ធិសញ្ញាដែលបានអនុម័តមិនតិចជាងមួយទសវត្សរ៍។ មនុស្សអាចនិយាយប្តូរអារម្មណ៍បាន តែផែនទីប្រវត្តិសាស្ត្រមិនអាចប្តូរតាមមាត់អ្នកណា។

កម្ពុជាមិនមែនប្រទេសដែលសុំចូលច្រកពីអ្នកណា ឬរង់ចាំការយល់ព្រមរបស់អ្នកដទៃដើម្បីរស់រានមានជីវិតទេ។ យើងឆ្លងកាត់សង្គ្រាម ឆ្លងកាត់អាណានិគម ក៏នៅតែឈរថ្លោះមកដល់ថ្ងៃនេះ។ ដូច្នេះការពិភាក្សាអំពីព្រំដែនគួរត្រូវធ្វើក្នុងស្មារតី គោរពទំនាក់ទំនងសាមគ្គីភាពអាស៊ាន បន្តជំនឿយុទ្ធសាស្ត្រដៃគូ និងថ្នាក់ភាពទំនាក់ទំនងយូរអង្វែង មិនមែនមិនសម្រាប់យកប្រើជាឧបករណ៍នយោបាយក្នុងស្រុកនោះទេ។

កម្ពុជាចង់បាន “សន្តិភាព” ជូនប្រជាពលរដ្ឋតាមព្រំដែនពេញលេញ តែសួរថៃត្រឡប់វិញ៖
តើចុះអ្នកវិញ?។ ប្រវត្តិសាស្ត្របង្ហាញច្បាស់ថា កម្ពុជា មានតែមុខងារពារ និងចង់ឲ្យមានសន្តិភាព ដើម្បីអភិវឌ្ឍខ្លួន។ មិនធ្លាប់បង្កហេតុ មិនធ្លាប់ទប់ស្កាត់ ឬរាំងខ្ទប់ឱកាសសេដ្ឋកិច្ចគ្នាទេ។

លើសពីនេះ ប្រជាជនតាមព្រំដែនទាំងពីររដ្ឋ កំពុងចាំមើលសន្តិភាពឱ្យបានពេញលេញ គ្រប់គ្នាចង់រកស៊ី មានឱកាសការងារ ចង់ឲ្យកូនចៅបានរៀនសូត្រ រស់នៅប្រកបដោយសន្តិភាពបរិបូរណ៍។ ប្រទេសដែលមានស្ថិរភាពគឺប្រទេសដែលមេដឹកនាំជាក្បាលម៉ាស៊ីនមានភាពច្បាស់លាស់ចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយល្អិតល្អន់ដូចកម្ពុជាអូនការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់សម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ មេដឹកនាំពិតនិយាយស្តីគិតពី កិត្តិយសជាតិ គ្មានថ្ងៃសាកល្បង។

> យើងជាមិត្តដ៏ស្មោះត្រង់ ប៉ុន្តែមិនមែនជាកូនប្រុសស្ងប់ស្ងាត់ឲ្យគេគប់ថ្មដោយមិនឆ្លើយតប។

Read More

សារាយតេជោសែនជ័យ ទូកមួយបន្តសរសេរប្រវត្តិសាស្រ្ត

 

🛑..“សារាយ” ជាឈ្មោះរុក្ខជាតិដែលឃើញច្រើននៅក្នុងផ្ទៃទឹក បុរាណឈ្មោះនេះ មានអត្ថន័យជាផ្នែកមួយនៃពាក្យខ្មែរ ដែលស្ទើរតែមិនសល់តិចតួចឡើយពីសម័យបុរាណ។ ឈ្មោះនេះត្រូវបានបន្តទុកជាមរតកអត្តសញ្ញាណ ភ្ជាប់មានប្រវត្តិចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៤៨ ឬមានឈ្មោះដំបូងឈ្មោះ សារាយអណ្ដែត ~ សារាយផុត ~ សារាយសែនជ័យ ~ សារាយតេជោសែនជ័យ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។

ក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ជាឆ្នាំដែលទូកសារាយតេជោសែនជ័យ សម័យថ្មីនេះបានកើតឡើងវិញ

ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក សាន់ សុខហៀង ជាស្ថាបនិក ដែលបានឧទ្ទិសកម្លាំង ការជឿជាក់ និងចិត្តស្មោះសម្រាប់បំលែងរូបរាងឈើមួយចំហៀង ដល់ទៅកម្រិតក្លាយជាទូកប្រណាំងឈ្នះជើងឯកជាតិ។

លើសពីនេះវាគឺជាទូកដែលជាប់ជើងឯកជាបីសម័យបានកត់ត្រាជ័យលាភប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន រួមមានការគ្រងជើងឯក៣លើកក្នុងឆ្នាំ

🏆 ជើងឯកឆ្នាំ ២០១៦

🏆 ជើងឯកឆ្នាំ ២០១៧

🏆 ជើងឯកឆ្នាំ ២០១៩

នាពេលថ្មីៗកន្លងទៅទូកសារាយតេជោសែនជ័យបានសម្ដែងសមត្ថភាពលើទន្លេចតុមុខ មុខព្រះបរមរាជវាំងហើយក៏ម្ចាស់ពានក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ដោយទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ទី២ ក្នុងប្រភេទទូកវែងគូពិសេស។ ជ័យលាភទាំងនេះ មិនមែនសាមញ្ញទេ ព្រោះវាបង្ហាញពី ចិត្តរឹងមាំ សហការណ៍ និងឆន្ទៈមិនព្រមចាញ់របស់ក្រុមបុព្វហេតុពូជខ្មែរ។

ចាប់ពីដំបូងដល់សព្វថ្ងៃ ទូកនេះត្រូវបានគាំទ្រពីមហាជនខ្មែរក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។

“សារាយតេជោសែនជ័យ” មិនបញ្ចប់ដំណើរនោះទេវានឹងបន្តធ្វើមានវត្តមាន

របស់ទូកនេះដាក់តាំងនៅព្រលានយន្តហោះថ្មី  ក៏បានក្លាយជាកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយទៀតសម្រាប់វា។ វាក៏ជានិមិត្តរូបនៃប្រពៃណី សិល្បៈ ស្មារតីកីឡា និងមោទនភាពជាតិខ្មែរ ដែលបានស្ថិតនៅជាមួយច្រើនជំនាន់មកហើយ។ ពេលភ្ញៀវអន្តរជាតិឬជាតិឈរមើលវា ពួកគេមិនត្រឹមតែគិតពីទន្លេបសាក់ទេ តែពួកគេដឹងថា កម្ពុជាមានពីរប្រវត្តិ—ប្រវត្តិនៅលើដី និងប្រវត្តិនៅលើទឹក។

ទូកសារាយតេជោសែនជ័យ មិនមែនជាការបង្ហាញជ័យជម្នះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាការបង្ហាញថា ពេលដែលជំនាន់មួយមានឆន្ទៈ ប្រទេសនឹងមានពន្លឺ។​ និងពន្លឺនោះ បច្ចុប្បន្ន កំពុងភ្លឺចេញពីព្រលានយន្តហោះថ្មីមួយដែលមានឈ្មោះថា… តេជោ។

ជាទូកមួយ ប៉ុន្តែវាបាននាំឲ្យកើតអត្ថន័យយ៉ាងជ្រែលជ្រៅបំផុតសម្រាប់កម្ពុជា។

Read More

កម្ពុជាថៃចាប់ផ្ដើមដំណាក់កាលទីមួយក្នុងការកែសម្រួលអាវុធធំៗតាមព្រំដែនក្រោមការសង្កេតរបស់ក្រុម AOT

 

រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងរាជាណាចក្រថៃ បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តការកែសម្រួល និងអាវុធ-យុទ្ធោបករណ៍បំផ្លិចបំផ្លាញធុនធ្ងន់ចេញពីតំបន់ព្រំដែនមានជម្លោះ ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្ត កាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងអភិវឌ្ឍតំបន់ព្រំដែនឱ្យក្លាយជាតំបន់សន្តិភាព។

ការអនុវត្តនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមការសង្កេតការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត និងផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយ ក្រុមសង្កេតការណ៍អាស៊ាន (ASEAN Observer Team – AOT) ដែលជាជំហានសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។

_ខ្លឹមសារជាក់លាក់នៃការអនុវត្ត

_ការសកម្មន៍ដកធនធានយោធាដំណាក់កាលទី១ រួមមាន៖

_ការដកយន្ដហោះគ្មានមនុស្សបើក (UAV) និងប្រព័ន្ធស្ទង់មើលចម្ងាយ

_ការផ្លាស់ទីរថយន្តពាសដែក និងកាំភ្លើងធុនធ្ងន់

_ការកំណត់តំបន់ឃ្លានិងកងកម្លាំងឲ្យនៅក្នុងចម្ងាយសុវត្ថិភាព

_ការបង្កើតច្រកទំនាក់ទំនងយោធាទ្វេភាគីសម្រាប់របាយការណ៍តាមពេលវេលា

ក្រុម AOT បានចុះសង្កេតនាពេលចាប់ផ្តើមគម្រោង និងធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយប្រើឧបករណ៍ GPS និងបច្ចេកវិទ្យាស្ទង់ពីចម្ងាយ ដើម្បីធានាថាជំហានអនុវត្តមានភាពថ្លៃថ្នូរនិងត្រឹមត្រូវ។

មន្ត្រីកំពូលភាគីកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ការដកយុទ្ធភាគីនេះ មិនត្រឹមតែជាចំណេះដឹងយុទ្ធសាស្ត្រ ប៉ុន្តែជាគន្លឹះសម្រាប់សន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍សង្គម-សេដ្ឋកិច្ចតំបន់ព្រំដែន។

ខណៈភាគីថៃ ក៏បានថ្លែងសារមានទិសដៅដូចគ្នា ដោយលើកសរសើរចំពោះសហការណ៍ដ៏រឹងមាំ និងការអនុវត្តយ៉ាងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវរបស់កងកម្លាំងទាំងពីរ។

ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ព្រំដែនដែលបានទទួលផលពីភាពតានតឹងមុននេះ បង្ហាញសោមនស្សថា ការដកអាវុធធុនធ្ងន់នេះនឹងនាំមកនូវសុវត្ថិភាព និងសេវាកម្មល្អប្រសើរជាងមុន។

ជនស្រុកម្នាក់តំបន់អ្នកលាហួយ ខេត្តព្រះវិហារ បាននិយាយថា៖

> “ពេលចេះថាគេដកអាវុធធំៗចេញ យើងស្ងប់ចិត្តហើយ។ មុននេះខ្លាចសង្រ្គាមចាប់ផ្តើមវិញ តែឥឡូវយើងអាចគ្រោងការធ្វើកសិកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មបានសម្រេចចិត្តល្អជាងមុន។”

_តាមផែនការ ការអនុវត្តនឹងបន្តចូលដំណាក់កាលទី២ និងទី៣ ដែលនឹងផ្តោតលើ៖

_ការរួមបញ្ចូលបច្ចេកទេសអន្តរជាតិ សម្រាប់ការផ្ទៀងផ្ទាត់ឡើងវិញ

_បង្កើនសហប្រតិបត្តិការយោធា និងមេរៀនសុវត្ថិភាពតំបន់

_ពង្រឹងសេវាកម្មព្រំដែន និងអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសហគមន៍

កម្ពុជា និងថៃក៏បានលើកឡើងពីគម្រោងបង្កើតតំបន់ព្រំដែនសន្តិភាព-ពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីលើកកម្ពស់ទេសចរណ៍ កសិកម្ម និងការជួបប្រជុំគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋពីរជាតិ។

Read More

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខេមប៊ុនថន ជាក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលចុះជួយក្រុមប៉ោយប៉ែតការចូលរួមដឹកនាំយ៉ាងសកម្មរបស់គាត់ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានបង្ហាញការគោរពនិងជឿជាក់លើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល។

 

...ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន គឺជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកាន់តំណែងជា "នាយករងខុទ្ទកាល័យសម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត" និងជា “រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការ” នៃ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ក្រៅពីតួនាទីនៅកម្រិតកណ្តាល ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ជូនឋានៈជាប្រធាន "ក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលចុះជួយក្រុងប៉ោយប៉ែត" និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើម្បីសម្របសម្រួល ការអនុវ

ត្តគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាល និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន។

ក្នុងនាមជា "សមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា" (គ.ជ.ក) លោកមានទស្សនៈដឹកនាំច្បាស់លាស់ក្នុងការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងការរក្សាសន្តិសុខជាតិនៅតំបន់ព្រំដែនជិតប្រទេសថៃ និងជាអ្នកដឹកនាំសកម្មភាពយុវជនសាធារណៈ ដែលផ្តោតលើការចូលរួមសកម្មរបស់យុវជនក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងការរក្សាសន្តិភាពជាតិ។

ក្នុងឆ្នាំ ២០២៥ នេះ ឯកឧត្តមបានដាក់ឲ្យដំណើរការគម្រោងថ្មីមួយចំនួន ដូចជា៖

🎯 គម្រោងអភិវឌ្ឍទីក្រុងប៉ោយប៉ែតឆ្ពោះទៅ Smart City ដែលផ្តោតលើបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព និងបរិស្ថាន។

🎯 គម្រោងបណ្តុះបណ្តាលស្ត្រី និងយុវជនសហគមន៍ ដើម្បីបង្កើនជំនាញសេដ្ឋកិច្ច និងការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មតូច។

🎯 ការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាសហគមន៍ប៉ោយប៉ែត សម្រាប់ការអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ និងការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញអាជីព។

🛑. ភារកិច្ចសកម្មភាពស្នាដៃក្នុងការដឹកនាំនិងភាពជោគជ័យមួយចំនួនដូចជា៖

១. ការចូលរួមសកម្មក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសន្តិសុខសាធារណៈ

ក្នុងនាមជាប្រធានក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលចុះមូលដ្ឋាន ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំជាប្រចាំជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន កងកម្លាំងសន្តិសុខ និងតំណាងសហគមន៍ ដើម្បីពិនិត្យស្ថានភាពសន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងបញ្ហាសង្គមដែលកើតមានក្នុងតំបន់។

គាត់បានផ្ដោតយ៉ាងជាក់លាក់លើបញ្ហា ក្មេងទំនើង អំពើកាប់ប្លន់ និងការលួចម៉ូតូ ដែលធ្លាប់ជាបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្រុងប៉ោយប៉ែត។ តាមរយៈការសម្របសម្រួលរបស់ឯកឧត្តម កងកម្លាំងអនុវត្តច្បាប់បានទទួលការគាំទ្រពីសាធារណៈ បង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបង្រ្កាបអំពើឧក្រិដ្ឋ និងធានាសុវត្ថិភាពជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ។

បន្ទាប់ពីការចូលរួមដឹកនាំសកម្មរបស់គាត់ ស្ថានភាពសន្តិសុខក្នុងក្រុងបានប្រសើរឡើងយ៉ាងច្បាស់។ ប្រជាពលរដ្ឋបានបង្ហាញការគោរព និងជឿជាក់លើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តនយោបាយ “សន្តិភាព សុវត្ថិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍”។

២. ការចុះជួប និងស្ដាប់បញ្ហាពីប្រជាពលរដ្ឋ

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន បានចុះជួបប្រជាពលរដ្ឋជាប្រចាំ ដើម្បីស្ដាប់បញ្ហាផ្ទាល់ និងស្វែងរកដំណោះស្រាយជាប្រកបដោយចិត្តសប្បុរស។ គាត់បានដឹកនាំក្រុមការងារផ្តល់ជំនួយផ្នែកសង្គម ដូចជា ការផ្គត់ផ្គង់ឧបករណ៍សិក្សា ការជួសជុលមន្ទីរពេទ្យតូចៗ ការជួយដល់គ្រួសារក្រីក្រ និងការបណ្តុះបណ្តាលយុវជនឲ្យមានជំនាញជាក់ស្តែង។

ការចុះដល់មូលដ្ឋានជាប្រចាំនេះ បានបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់លើសុខុមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋ និងជួយបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អរវាងរដ្ឋាភិបាល និងសហគមន៍ក្នុងស្រុក។

៣. ការសម្របសម្រួលបញ្ហាច្រកអន្តរជាតិ ប៉ោយប៉ែត

នៅពេលមានបញ្ហាភាគីថៃធ្វើការបិទច្រកអន្តរជាតិក្រុងប៉ោយប៉ែតដោយឯកតោភាគី ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន បានចូលរួមសម្របសម្រួលជាមួយអាជ្ញាធរទាំងពីរផ្នែក ដើម្បីរកដំណោះស្រាយជូនបងប្អូនខ្មែរដែលកកស្ទះរង់ចាំត្រឡប់មកចូលប្រទេសវិញធ្វើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលមានការព្រួយបារម្ភពីសុខសុវត្ថិភាពរបស់បងប្អូនខ្មែរនៅច្រកព្រំដែនខាងថៃ។

ការដឹកនាំឆ្លាតវៃ និងមានការយល់ដឹងជ្រាលជ្រៅពីស្ថានការណ៍របស់លោក បានជួយឲ្យបញ្ហានោះត្រូវបានដោះស្រាយយ៉ាងរហ័ស ធានាថាប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមព្រំដែនអាចធ្វើដំណើរចេញមកប្រទេសបានវិញដោយសុវត្ថិភាព និងប្រកបដោយសន្តិភាព។

៤. ការជំរុញអភិវឌ្ឍន៍សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន

ក្រៅពីការរក្សាសន្តិសុខ ឯកឧត្តមក៏បានផ្តោតលើការជំរុញអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ព្រំដែន ដោយលើកកម្ពស់គម្រោងទំនិញពាណិជ្ជកម្ម បណ្តុះបណ្តាលសហគមន៍ក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងលើកស្ទួយការអប់រំយុវជន។

គាត់ក៏បានលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់សហគមន៍ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងគោលនយោបាយ “១ស្រុក ១ផលិតផល” ដើម្បីបង្កើនចំណូលសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ព្រំដែន...។

ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ក្រុងប៉ោយប៉ែតបានទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈពីភាពខិតខំប្រឹងប្រែង និងភាពស្មោះត្រង់របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន បានទទួលការសរសើរយ៉ាងទូលំទូលាយពីពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។ ពួកគេបានសរសើរថា លោកជាអ្នកដឹកនាំដែលមានទស្សនៈឆ្ពោះទៅមុខ មានសមត្ថភាពក្នុងការសម្របសម្រួលបញ្ហា និងយកចិត្តទុកដាក់លើជីវភាពប្រជាជនពិតប្រាកដ។

ជាមួយនឹងភាពស្មោះត្រង់ ប្តេជ្ញាចិត្ត និងទស្សនៈឆ្ពោះទៅមុខ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន ត្រូវបានគេគោរពថាជាអ្នកដឹកនាំសម័យថ្មី ដែលបន្តស្នាដៃរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើឲ្យក្រុងប៉ោយប៉ែត និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្លាយជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍គំរូ និងស្ថិតក្នុងសន្តិភាពរឹងមាំ។

Read More

លោក អនុទីន ចានវីរគុល នាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសថៃ បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសម៉ាឡេសុី

 

 

...ទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ — យប់ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ លោក អនុទីន ចានវីរគុល នាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសថៃ បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសម៉ាឡេសុី ដើម្បីចូលរួមក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងថៃ និងកម្ពុជា ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា នៅទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ។

ពិធីចុះហត្ថលេខានេះ ត្រូវបានរៀបចំក្រោមការចូលរួមជាអ្នកអញ្ជើញសាក្សីរបស់ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងជាអ្នកចុងក្រោយដែលបានឯកភាពផ្លាស់ប្តូរពេលវេលាពីរសៀលទៅព្រឹក តាមសំណើរបស់ភាគីថៃ ដើម្បីឱ្យលោកអនុទីនអាចវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសវិញភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីពិធី ដើម្បីបន្តរៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យសោយទិវង្គតនៃព្រះមហាក្សត្រី ស៊ីរីគិត។

តាមព័ត៌មានពីសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ Reuters, Washington Post និង AP បានឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ មានគោលបំណងសំខាន់ក្នុងការបញ្ចប់ភាពតានតឹង និងការប្រយុទ្ធតាមព្រំដែនរវាងប្រទេសថៃ និងកម្ពុជា ដែលកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។ ពិធីនេះក៏ជាផ្នែកមួយនៃសកម្មភាពសន្តិភាពមុនសម័យសន្និបាតអាស៊ាន (ASEAN Summit) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តឡើងនៅខែក្រោយ។

កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ រួមមានលក្ខខណ្ឌសំខាន់ៗ ៤ ចំណុច៖

1. ដកស្រង់អាវុធធ្ងន់ចេញពីតំបន់ព្រំដែន។

2. សហការដោះស្រាយបញ្ហាមីនុដ្ឋាននៅតំបន់សង្រ្គាមចាស់។

3. បង្កើតក្រុមសម្តែងសន្តិភាពសហរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យស្ថានភាព។

4. លើកកម្ពស់សហការទប់ស្កាត់ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមព្រំដែន។

ប្រទេសម៉ាឡេសុី ដោយការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី អានវ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម (Anwar Ibrahim) បានដើរតួនាទីជាមជ្ឈមសភាដ៏សំខាន់ក្នុងការចរចារផ្សះផ្សា ដើម្បីឲ្យសន្តិភាពកើតមានឡើងវិញ។ ខណៈពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានចូលរួមគាំទ្រយ៉ាងសកម្មក្នុងការទ្រទ្រង់និងសម្របសម្រួលពិធីនេះ។

អ្នកវិភាគនយោបាយនានាបានបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពថៃ–កម្ពុជានេះ ជាជំហានសំខាន់មួយក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្តិភាពនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ វាបង្ហាញថា ប្រទេសក្នុងតំបន់អាចដោះស្រាយវិវាទដោយសន្តិវិធី និងសហការរវាងជាតិតូច និងជាតិធំដោយគ្មានការប្រើអាវុធ។

ក្រោយពិធីចុះហត្ថលេខា លោកអនុទីននឹងធ្វើដំណើរវិលទៅប្រទេសថៃភ្លាមៗ ដើម្បីចូលរួមរៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យនៃការយាងសោយទិវង្គតនៃព្រះមហាក្សត្រី ស៊ីរីគិត ដែលត្រូវបានរៀបចំក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ។

កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានសង្ឃឹមថា នឹងបើកទ្វារសម្រាប់សម័យសន្តិភាពថ្មីមួយនៅតំបន់ព្រំដែនថៃ–កម្ពុជា និងបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។

Read More

អ្នកកាសែតថៃមួយចំនួន មិនទាំងស្គាល់សភាពការណ៍ថៃខ្លួនឯងផង មកខំសរសេរវាយតម្លៃសភាពការណ៍កម្ពុជា

 

ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ — សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អធិបតីគណៈប្រតិភូក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់យុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចេញមតិយោបល់មួយយ៉ាងត្រង់ត្រង់ ចំពោះអ្នកកាសែតថៃមួយចំនួន ដែលបានសរសេរអត្ថបទវាយតម្លៃស្ថានការណ៍នយោបាយ និងសង្គមនៅកម្ពុជា ដោយគ្មានការយល់ដឹងពិតប្រាកដ។

សម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា អ្នកសារព័ត៌មានជាច្រើននៅប្រទេសថៃ មិនទាន់យល់ដឹងអំពីស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ដែរ ប៉ុន្តែក៏នៅតែព្យាយាមសរសេរអត្ថបទវាយតម្លៃនិងបកស្រាយស្ថានការណ៍នៅប្រទេសជិតខាងដូចជាកម្ពុជា។ ពាក្យសម្ដីរបស់សម្តេចតេជោបង្ហាញពីការមិនពេញចិត្តចំពោះសារព័ត៌មានបរទេសខ្លះៗ ដែលធ្វើការបង្ហោះព័ត៌មានមិនស្របនឹងការពិត និងប៉ះពាល់ដល់រូបភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា។

> «អ្នកកាសែតថៃមួយចំនួន មិនទាំងស្គាល់សភាពការណ៍ថៃខ្លួនឯងផង មកខំសរសេរវាយតម្លៃសភាពការណ៍កម្ពុជា» — សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ថ្លែង។

សម្តេចបានបញ្ជាក់ថា ការវាយតម្លៃ ឬបញ្ចេញមតិអំពីស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសជិតខាង គួរត្រូវមានការយល់ដឹងជ្រាលជ្រៅ យោងតាមប្រភពព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងគោរពច្បាប់សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ។ ការបោះផ្សាយព័ត៌មានដោយគ្មានការពិនិត្យឲ្យបានច្បាស់ នឹងអាចបង្កការយល់ច្រឡំ និងប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសជិតខាង។

សម្តេចតេជោបាននិយាយបន្ថែមថា ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ មានប្រវត្តិជិតស្និទ្ធគ្នាយូរឆ្នាំទាំងផ្នែកវប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ ដូច្នេះ សារព័ត៌មានទាំងពីរជាតិគួរតែមានការសហការណ៍ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលមានភាពត្រឹមត្រូវ និងអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈដើម្បីរក្សាមិត្តភាព និងសន្តិភាពក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។

> សម្តេចបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការរក្សាសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់នេះ មិនអាចសម្រេចបាន ប្រសិនបើមានមនុស្សខ្លះប្រើសារព័ត៌មានជាឧបករណ៍បំភាន់ ឬវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមក»។

គេឃើញថា ការថ្លែងរបស់សម្តេចតេជោនេះ មិនមែនជាការឆ្លើយតបតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាសារដ៏មានន័យសំខាន់មួយសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានទូទាំងតំបន់។ វាជាការរំលឹកឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងល្អ និងការយោគយល់រវាងប្រជាជាតិទាំងអស់។

អត្ថបទនេះក៏ជាការបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា តែងតែគោរពសិទ្ធិអធិបតេយ្យភាព និងស្មារតីមិត្តភាពល្អជាមួយប្រទេសជិតខាង ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍សន្តិភាព ការគោរព និងសហការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់។

Read More

កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការធិការខណ្ឌដែនសីមាព្រំដែនដីគោក កម្ពុជា-ថៃ (JBC) បញ្ចប់ដោយជោគជ័យ

..ចន្ទបុរី, ថៃ — ថ្ងៃទី ២៣ តុលា ២០២៥: កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការធិការខណ្ឌដែនសីមាព្រំដែនដីគោក (Joint Boundary Commission – JBC) រវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង ព្រះរាជាណាចក្រថៃ បានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យ នៅម៉ោង ១២:៣០នាទី រំលងអាធ្រាត្រ ចូលថ្ងៃទី២៣ តុលា ២០២៥។
ភាគីទាំងពីរ បានចុះហត្ថលេខាលើ កំណត់ហេតុរួមនៃកិច្ចប្រជុំ ដើម្បីបញ្ជាក់លទ្ធផល និងការយោគយល់លើដំណើរការសហប្រតិបត្តិការ។

កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងរយៈពេល ២ ថ្ងៃ ពីថ្ងៃទី ២១ ដល់ថ្ងៃទី ២២ តុលា ២០២៥ នៅ Maneechan Resort ខេត្តចន្ទបុរី ប្រទេសថៃ ក្នុងបរិយាកាសមិត្តភាព និងការយោគយល់ល្អ។

🔹 កិច្ចការសំខាន់ៗដែលបានពិភាក្សា

ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ភាគីទាំងពីរ បានពិភាក្សាអំពី៖

ការតាមដានលទ្ធផល និងការងារដែលបានសម្រេចពីកិច្ចប្រជុំ JBC មុនៗ។

ការរួមគ្នាសិក្សា បញ្ជាក់ និងសង្កេតខណ្ឌដែនដីគោកនៅតំបន់ដែលនៅមិនទាន់មានការសម្រេចច្បាស់លាស់។

ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដូចជា LiDAR និង Orthophoto Mapping ដើម្បីជួយបញ្ជាក់ទីតាំងព្រំដែនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។

ការបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍតំបន់ព្រំដែនឲ្យក្លាយជាតំបន់នៃសន្តិភាព មិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ។

🔹 បរិបទនៃកិច្ចប្រជុំ

កិច្ចប្រជុំ JBC ជាវេទិកាផ្លូវការ ដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ដោះស្រាយ និងកំណត់ខណ្ឌដែនដីគោករវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយផ្អែកលើឯកសារបុរាណ និងផែនទីដែលទទួលស្គាល់តាមច្បាប់អន្តរជាតិ។

តំបន់ខ្លះៗដែលមានការតវ៉ា ដូចជា តាមអាន់ធំ (Ta Moan Thom), តាមអាន់តូច (Ta Moan Toch), តាក្រាបី (Ta Krabei) និងតំបន់មុំបី (Mum Bei) មិនត្រូវបានដាក់ក្នុងវេទិកា JBC ទេ ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យភាគីទាំងពីរផ្តោតលើការងារផ្នែកបច្ចេកទេសដែលអាចសម្រេចបានជាបន្តបន្ទាប់។

កិច្ចប្រជុំលើកនេះ ក៏ជាការបន្តលើកទី៦ នៃវេទិកា JBC ដែលចាប់ផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ ២០១៨ មកម្យ៉ាងវិញ មានគោលបំណងជំរុញដំណើរការកំណត់ខណ្ឌដែនឲ្យបានច្បាស់ និងថែរក្សាសន្តិភាពតាមបណ្ដោយព្រំដែនទាំងស្រុង។

🔹 សារៈសំខាន់នៃលទ្ធផល

ការចុះហត្ថលេខាលើកំណត់ហេតុរួមនៅចុងបញ្ចប់ បង្ហាញថា ភាគីទាំងពីរបានបន្តស្មារតីសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ទោះមានប្រធានបទពិបាកមួយចំនួនក៏ដោយ។
កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាជំហានសំខាន់មួយក្នុងការរក្សា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសជិតខាង កម្ពុជានិងថៃ ហើយជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋតាមតំបន់ព្រំដែនទាំងពីរ។

Read More

ប្រវត្តិសាស្ត្រថៃហ៊ានប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយសហរដ្ធអាមេរិកនិងអង់គ្លេសដើម្បីទទួលបានខេត្តខ្មែរ

 

💠💠 ថៃជាសម្ព័ន្ធមិត្តស្និទ្ធស្នាលរបស់សហរដ្ធអាមេរិចU.S. Treaty Ally តាំងពី (1954) ហើយក៏ជាមិត្តយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ជប៉ុនផង។

ចិន កំពុងពង្រីកឥទ្ធិពលយោធា សេដ្ឋកិច្ចនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយប្រើសមយុទ្ធជាមួយប្រទេសជិតខាងជាការបង្ហាញអំណាច។

ដូចនេះ សមយុទ្ធអាកាសរវាងថៃ​ – ចិនគឺមានន័យថា  ថៃ​កំពុងបត់តួនាទីកណ្ដាល (balancing role) រវាង សហរដ្ធអាមេរិច-ជប៉ុន-ចិន

ថៃខិតខំបង្កើតភាពជិតស្និទ្ធជាមួយចិនដើម្បីយកចំណេញក្នុងការចរចា ឬចលនាប្រឆាំងខ្មែរលើ កិច្ចការព្រំដែនរួមទាំងសេដ្ឋកិច្ចតំបន់។ ប្រវត្តិសាស្រ្តបង្ហាញថា ថៃធ្លាប់ប្រើឱកាសឲមហាអំណាចធំៗ ( ជប៉ុន–បារាំង–អាមេរិច ) ដើម្បីទទួលអត្ថប្រយោជន៍លើកម្ពុជាកន្លង់មក។

⚫នៅឆ្នាំ(1794) សៀមយកខេត្ត សិរីសោភ័ណ និង បាត់ដំបង ដោយផ្ទាល់ ដាក់ជាប្រទេសមួយក្រោមអាណាចក្រថៃ។ ពេលនោះកម្ពុជាក្រោមកាដឹកនាំស្តេច អង្គចន្ទ ទទួលការគាំទ្រពីសៀម ដូច្នេះត្រូវបង្ខំចុះសម្រុង។

⚫នៅឆ្នាំ(1863) កម្ពុជាចូលជាអាណានិគមបារំាង

បារាំងព្យាយាមទាមទារដែនដីដែលថៃកាន់កាប់។ រហូត់ដល់ឆ្នាំ(1904–1907) ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងជប៉ុន–សៀម។

ថៃប្រគល់ បាត់ដំបង, សិរីសោភ័ណ និងសំឡូត មកកម្ពុជាវិញ (1907)ដើម្បីទទួលសុវត្ថិភាពក្នុងប្រទសជាសកល។  ក្នុងសម័យបារាំងនិងចក្រភពអង់គ្លេសដែលមានអំណាច ថៃក៏នៅមានទំនាក់ទំនង់ល្អជាមួយអង់គ្លេសនិងបានបញ្ជូនបុត្រាទៅរៀននៅអង់គ្លេសទៀតផង។

⚫ថ្ងៃទី 8 ធ្នូ (1941) កងទ័ពជប៉ុនបានឆ្លងព្រំដែនចូលថៃ ពី ម៉ាឡេសុី និងចុះចតតាមឆ្នេរ។ កងទ័ពថៃបានប្រយុទ្ធរហូតដល់ 7:30 ព្រឹក មុនពេលរដ្ឋាភិបាលបង្គាប់ឲ្យបញ្ឈប់បាញ់។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី Plaek Phibunsongkhram (Phibun) មើលឃើញថា ត្រូវពឹងផ្អែកលើជប៉ុនដើម្បីយកដីធ្លីដែលបាត់បង់ពីឥណ្ឌូចិនបារាំង ថៃបានប្រើជប៉ុនជាឧបករណ៍ ដើម្បីយកខេត្តខ្មែរមួយចំនួនពីកម្ពុជាវិញ។ ថៃបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធជាមួយជប៉ុនអនុញ្ញាតឲ្យថៃទទួលអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងកិច្ចសហការនេះបានកាត់ដីខ្មែរ (បាត់ដំបង សៀមរាប ស្ទឹងត្រែង កោះកុង)។

⚫ ថៃបានប្រកាសសង្គ្រាមលើចក្រភពអង់គ្លេស និង សហរដ្ធអាមេរិក នៅថ្ងៃទី 25 មករា (1942)។ អង់គ្លេសបានឆ្លើយតបដោយប្រកាសសង្គ្រាមលើថៃវិញ។ ប៉ុន្តែ អាមេរិកបានមិនអើពើនឹងការប្រកាសនោះ។ ប្រពៃណីពិធីប្រកាសសង្គ្រាមរបស់ថៃសម័យនោះ បែបរដ្ឋាភិបាលនិងធ្វើតាមច្បាប់អន្តរជាតិត្រូវបញ្ជូនសារឲអគ្គរាជទូតខ្លួនជូនទៅថ្នាក់ដឹកនាំចក្រភពអង់គ្លេស និង អាមេរិក។ វាជារឿងមួយដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ហើយគេដឹងជាសកលថា នៅខែមករា (1942) ថៃបានធ្វើតាមច្បាប់អន្តរជាតิជូនដំណឹងទៅកុងស៊ុល ស្វីស ដែលតំណាងសហរដ្ធអាមេរិកនៅបាងកក។ ឯកអគ្គរាជទូតថៃប្រចាំអាមេរិក លោក Seni Pramot មិនបានប្រគល់សារប្រកាសសង្គ្រាម។ សារនេះបានទទួលនៅវ៉ាស៊ីនតោន ខណៈដែល Seni បានបដិសេធការប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលថៃ ពីមូលហេតុនេះគាត់មិនទទួលសារប្រកាសនោះទៀតឡើុយ។ ដូច្នេះហើយ អាមេរិកមិនដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាមជាមួយថៃ។

⚫អ្នកនយោបាយជាច្រើន និងប្រជាជនបានទៅរក លោក Pridi Banomyong ជានាយរដ្ឋបាលភូមិភាគ និងជាអ្នកតំណាងព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីបង្កើតចលនាឆ្លើយតប។ គាត់អាចប្រើតួនាទីនេះដើម្បីរៀបចំចលនា Seri Thai Movement ដោយមិនឲ្យជប៉ុនសង្ស័យ។ នៅអាមេរិក ឯកអគ្គរាជទូត Seni បានប្រកាសជាសាធារណៈតាមវិទ្យុថា គាត់នឹងធ្វើការដើម្បីស្តារថៃឲ្យឯករាជ្យវិញ។ គាត់បានអំពាវនាវឲ្យនិស្សិតថៃ នៅ អាមេរិក និង អង់គ្លេស ចូលរួមក្នុង Free Thai។

⚫ OSS និង SOE បានព្យាយាមបញ្ជូនកងកំលាំងជួបកង Free Thai។ ការចូលប្រទេសថៃតាមរយៈជើងហោះហើរ ដែរដំណើរការពី( ចិន )និងតាមនាវា។ នៅឆ្នាំ (1943) ទើបមានការទាក់ទងជោគជ័យជាមួយ Free Thai ខាងក្នុងប្រទេសថៃ។ នៅបាងកក OSS សំងាត់អាចដំណើរការបានសម្រាច់ ទោះស្ថិតនៅជិតប៉ុស្តិ៍យោធាជប៉ុនក៏ដោយ។ ចុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ Free Thai មានកំលាំងប្រហែល 60,000 នាក់ ត្រៀមចូលប្រយុទ្ធ។

⚫លោក Pridi Banomyong បានបញ្ជាក់ថា គោលបំណងរបស់ Free Thai មានពីរ៖

1👉 ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង ជប៉ុន

2👉 ធានាថា ថៃមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាប្រទេសចាញ់សង្គ្រាម

នៅខែកញ្ញា (1945) ក្រោយសង្គ្រាមបញ្ចប់ Mountbatten បានដាក់លក្ខខណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាឲ្យថៃប្រគល់អង្ករទៅអង់គ្លេស។ ប៉ុន្តែអាមេរិកបានទប់ស្កាត់ ការទាមទារនេះដោយអះអាងថា វាអាចប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ។ រហូតចុងក្រោយថ្ងៃទី 1 មករា (1946) ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចប់ស្ថានភាពសង្គ្រាម។ វាបានដាក់សំគាល់ថា ការប្រកាសសង្គ្រាមរបស់ថៃលើ អង់គ្លេស ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាមោឃៈ ព្រោះវាមិនឆ្លើយតាមចិត្តប្រជាជន។

⚫សហប្រតិបត្តិការរវាង OSS, SOE និង Free Thai :

➡️ OSS (Office of Strategic Service) ជាស្ថាប័នតាមសហរដ្ធអាមេរិក ដែលបង្កើតឡើងក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ → តួនាទី៖ ប្រមូលព័ត៌មាន ធ្វើការអាជីវកម្មសន្តិសុខ និងរៀបចំប្រតិបត្តិការការពារ/រំខានសត្រូវនៅក្រៅប្រទេស។

➡️ SOE (Special Operations Executive) = ជាស្ថាប័នគាំទ្រចក្រភពអង់គ្លេស → តួនាទី៖ ធ្វើប្រតិបត្តិការល្ងង់ល្ងរ នៅក្នុងប្រទេសដែលត្រូវបានស្ទក់ដោយសត្រូវ។ ពិសេសផ្ដោតលើ៖ ការរៀបចំក្រុមប្រយុទ្ធក្នុងស្រុក សម្រាប់រំខានកងទ័ព និងសកម្មភាពប្រឆាំងសត្រូវ។

➡️ Free Thai (Seri Thai Movement) = ជាចលនាក្នុងប្រទេសថៃសេរីសហប្រយុទ្ធប្រឆាំងជប៉ុននិងធានាថាថៃមិនត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រទេសចាញ់សង្គ្រាម → តួនាទី៖ ជួយ OSS និង SOE ក្នុងការប្រមូលព័ត៌មាន និងរៀបចំកងប្រយុទ្ធនៅក្នុងប្រទេស។

✍️ យើងត្រូវដឹងថា៖ OSS គឺជាមូលដ្ឋានដើមនៃ CIA បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម។

⚫បន្ទាប់ពីជប៉ុនជប៉ុនចាញ់ (1945) និងសម្ព័ន្ធជាតិឈ្នះ → កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិបង្ខំឲ្យថៃប្រគល់ខេត្តខ្មែរ (បាត់ដំបង សៀមរាប ស្ទឹងត្រែង កោះកុង) មកវិញទៅបារាំង (1946)។ ថៃបានចូលជាមួយជប៉ុនបណ្តោះអាសន្ន ដោយមានចេតនាស្ថានសង្គ្រាមសេរីភាព ប៉ុន្តែ Free Thai និង OSS បានធ្វើឲ្យថៃអាចរក្សាឯករាជ្យនិងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តក្រោយសង្គ្រាម។

⚫ក្រោយឯករាជ្យកម្ពុជា (1953)

ថៃបន្តមានទស្សនៈថាខេត្តខ្មែរខ្លះៗគួរតែជាកម្មសិទ្ធិខ្លួន។

បញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ (1962) ក្លាយជាវិវាទធំ។ តុលាការអន្តរជាតិ (ICJ) កាត់ថា ប្រាសាទស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកម្ពុជា តែថៃមិនពេញចិត្តនិងបន្តអះអាង។

⚫ក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ (1979) ថៃនិងប្រទេសលោកខាងលិចពិសេស ( អាមេរិកនិង ចិន ) បានគាំទ្រក្រុមប្រឆាំងកម្ពុជា (រួមទាំង ខ្មែរក្រហម និងក្រុម FUNCINPEC, KPNLF) ដើម្បីជា ឧបករណ៍នយោបាយ ទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលវៀតណាមនិងរុស្សីក្នុងតំបន់។ វាជាវិធីមួយក្នុងការរក្សាឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា។ ការគាំទ្រក្រុមប្រឆាំងធ្វើឲ្យថៃទទួលបានជំនួយយោធា សេដ្ឋកិច្ច និងឥទ្ធិពលនៅក្នុងអង្គការអន្តរជាតិ ព្រោះក្រុមប្រឆាំងកម្ពុជាតែងតែទទួលបានអាសនៈអង្គសហប្រជាជាតិជំនួសរដ្ឋាភិបាលខ្មែរចាត់តាំងដោយវៀតណាម។

⚫សរុបពីសម័យអង្គរមកដល់សព្វថ្ងៃ ថៃតែងតែប្រើយុទ្ធសាស្ត្របង្កើតភាពជិតស្និទ្ធជាមួយ មហាអំណាច ដើម្បីស្វែងរកអត្ថប្រយោជន៍លើកម្ពុជា។ ការចូលកាន់កាប់ខេត្តខ្មែរដងមួយៗ សូម្បីតែត្រូវត្រឡប់វិញ ក៏នៅតែជាអង្គធាតុក្នុងអត្តសញ្ញាណនយោបាយរបស់ថៃ។  តាមប្រវត្តិសាស្ត្រនិងវិវាទព្រំដែនដែលថៃអាចយកទៅប្រើជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទល់នឹងកម្ពុជា។ 💠💠💠

Read More