បាតុភូត “Facebook Disable” នៅកម្ពុជាកើតឡើងអ្វី?

 ក្នុងរយៈពេលពីរបីថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ប្រជាជនកម្ពុជាច្រើនបានប្រទះបញ្ហាគណនេយ្យ Facebook របស់ខ្លួនត្រូវបាន “Disable” ដោយគ្មានការជូនដំណឹងជាមុន។ ជាច្រើនករណីនេះប៉ះពាល់ទៅលើ គណនីអាជីវកម្ម, អ្នកលក់អនឡាញ, និង អ្នកផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ដែលប្រើប្រាស់ Facebook យូរឆ្នាំមកហើយ។

អ្នកប្រើជាច្រើនបានរាយការណ៍ថា ពេលចូលគណនី Facebook ឬ Business Manager នោះប្រព័ន្ធបានបង្ហាញសារ “Your account has been disabled due to policy violations” ដោយមិនបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថាមូលហេតុជាអ្វី។

តាមធ្មតាហេតុផលដែលនាំឲ្យគណនេយ្យ Facebook ត្រូវបាន Disable បណ្ដាលពី

ការបង្ហាញខុសពីគោលការណ៍ប្រើប្រាស់ (Community Standards)

Meta បានពង្រឹងប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិ ដើម្បីបញ្ជាក់និងបិទគណនេយ្យដែលបង្ហោះមាតិកាមានអំពើហិង្សា ការបំភ្លឺទោស ឬមាតិកាមិនសមរម្យ។ សកម្មភាពដូចជា ការបង្ហោះរូបភាពពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ឬប្រធានបទអារម្មណ៍ខ្លាំងៗ អាចនាំឲ្យគណនេយ្យត្រូវបានរាយការណ៍ដោយអ្នកប្រើផ្សេងៗ ហើយបន្ទាប់មកត្រូវ Disable ដោយប្រព័ន្ធ។

តាមរយៈការសង្កេតរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ជាច្រើន និងសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក (ដូចជា Camboja News និង Reddit Cambodia) បានបញ្ជាក់ថា ករណី Facebook Disable នៅកម្ពុជាកើតឡើងជាខ្លះដែរ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានថ្ងៃនេះសកម្មច្រើនជាងមុន។ បាតុភូត Facebook Disable Accounts នៅកម្ពុជា មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ។ វាអាចកើតឡើងដោយសារសមាសធាតុជាច្រើន៖

_ការពង្រឹងយុទ្ធនាការលុបគណនេយ្យក្លែងបន្លំរបស់ Meta

_ប្រព័ន្ធ AI ចាប់សញ្ញាខុស (false positive)

_ការមិនបំពេញការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្តសញ្ញាណ និងបរិបទនយោបាយ–សង្គមនៅក្នុងប្រទេស។

Meta បានចាប់ផ្តើម យុទ្ធនាការពិភពលោកលុបគណនេយ្យក្លែងបន្លំ (Fake Accounts) ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា។ ប្រព័ន្ធ AI របស់ពួកគេអាចស្គាល់គណនេយ្យដែលមានលក្ខណៈដូចជា៖

ប្រើឈ្មោះមិនពិត ឬឈ្មោះស្ទើរតែដូចគ្នាច្រើនគណនេយ្យ

មានសកម្មភាពដូចស្ពេម (spam): ចែករំលែក ឬសរសេរមតិយោបល់ដូចគ្នាច្រើនៗ

បង្កើតគណនេយ្យថ្មីជាញឹកញាប់ពីឧបករណ៍ឬ IP ដូចគ្នា។

មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា Facebook នៅ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​បិទ​ឬ​បាត់​គណនេយ្យ​ជា​ច្រើន ក្នុង​រយៈពេល​ថ្មីៗ។ តែពួកគេអាចសន្មត់ថា វា​បង្កឡើងពីការរំអិលនៃ Scam Center និង cybersecurity ដែលកំពុងកើនឡើងបញ្ហាឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដែលនាំប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង និងកម្ពុជា បានធ្វើកិច្ចពិភាក្សាជាមួយគ្នា បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់សិស្សកូរ៉េម្នាក់ ដែលត្រូវបានចោទថា មានទំនាក់ទំនងជាមួយ scam center នៅក្នុងខេត្ត Kampot ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការប្រកាសព័ត៌មានពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសបានដាក់សកម្មវិធីថវិកៈលើ Prince Group និងលោក Chen Zhi ក្នុងករណីប្រតិបត្តិ scam operations ដែលពាក់ព័ន្ធនឹង Cambodia។ 

 

ទោះបីជា Meta មិនទាន់មានសេចក្តីប្រកាសផ្លូវការអំពីការពាក់ព័ន្ធ ពិសេសនៅក្នុងបរិបទ crackdown scam centers និងការស្វែងរកករណីបង្កព្រិលពីរបប fraud នៅឡើយទេ ហើយក៏មិនមានភស្តុតាងផ្លូវការមួយបញ្ជាក់ថា Facebook ឬ Meta បាន disable accounts ជាផ្នែកផ្ទាល់ពីសកម្មភាព scam center នៅក្នុងកម្ពុជាដែរ។

បញ្ហាខាងលើនេះសូមបងប្អូនកុំអាលជឿលើពួកក្រុមឱកាសនិយមបន្លំកុហកយកលុយកាក់បងប្អូនបាន សូមរក្សាភាពអត់ធ្មត់រយៈពេលមួយសប្តាហ៍សិនដើម្បីតាមដានមើលពីការវិវត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនfacebook និងMeta បញ្ចប់លើការ update system រួចរាល់។ facebook អាចនឹងមាន Tool សម្រាប់ appeal ដើម្បីម្ចាស់គណនីដាក់ស្នើយកមកប្រើប្រាស់វិញ...

Read More

សម្លេង «យន្តហោះ» និង «ខ្មោច» ក្លាយជាបញ្ហាក្តៅបន្ទាប់ពីសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថាអាចធ្វើឱ្យថៃចាញ់ប្រៀបកម្ពុជា

 

ថ្ងៃទី ១៣ តុលា ២០២៥ — ព័ត៌មានក្តៅមួយកំពុងទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ទាំងពីរផ្នែកប្រជាពលរដ្ឋ និងស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្ស បន្ទាប់ពីលោក កន្ឋស វង្សភៃបុលវេច ឬដែលគេច្រើនហៅថា “កន ចមផ្លាំង” បានយករថយន្តបំពងសំឡេងទៅតាមតំបន់ព្រំដែនក្នុង ភូមិជោគជ័យ ហើយបានបើកសំឡេង យន្តហោះប្រយុទ្ធ F-16, សំឡេងហែលីកុបទ័រ, និងសូរសំឡេងដូច ខ្មោច ដោយមានគោលបំណង “បង្កើតសម្ពាធ” ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាផ្ទៃសងខាងអភ័យចេញពីតំបន់ជិតព្រំដែន។

ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានកើតឡើងនៅភូមិជោគជ័យ ដែលជាតំបន់ព្រំដែនខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។

តាមរបាយការណ៍សារព័ត៌មានថៃ និងវីដេអូផ្សាយផ្ទាល់ក្នុងបណ្តាញសង្គម បង្ហាញថា រថយន្តបំពងសំឡេងបានបើកសំឡេងយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលយប់ រហូតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណជាច្រើននាក់មានការភ័យខ្លាច មិនអាចដេកលក់ និងបានជួបបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្ត។

ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចោទប្រកាន់ថា វាជាសកម្មភាពដែលបំពានលើសិទ្ធិមនុស្ស និងជាទង្វើបង្កការរើសអើងជាតិ។

 ប្រតិកម្មពីសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃ អង្គនា នីឡាភជិត បានចេញមុខរិះគន់ថា សកម្មភាពនេះអាចប៉ះពាល់ដល់រូបភាពប្រទេសថៃនៅលើវេទិកាអន្តរជាតិ ហើយអាចជាទង្វើបំពានលើ អនុសញ្ញាអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងការធ្វើទារុណកម្ម (CAT) ដែលថៃជាប្រទេសចូលរួម។

នាងបានបញ្ជាក់ថា ការបើកសំឡេងបែបនេះអាចត្រូវចាត់ទុកថាជា “ការធ្វើទារុណកម្មផ្លូវចិត្ត” (Psychological Torture) ហើយអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលថៃចាត់វិធានការតាមច្បាប់។

ការឆ្លើយតបពី “កន ចមផ្លាំង” ផ្ទុយទៅវិញ លោក កន ចមផ្លាំង បានឆ្លើយតបតាមមេឌៀថា អំពើរបស់គាត់គឺជាវិធីសាស្ត្រថ្មី ដែលមានគោលបំណង “បង្ហាញអំណាច” និង “ការពារសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋថៃ” នៅតាមតំបន់ព្រំដែន ដែលគាត់អះអាងថាមាន “ការរំលោភ” ពីជនបរទេស។

គាត់និយាយថា៖

“នរណាធ្វើមិននិយាយ តែអ្នកនិយាយមិនធ្វើ។ ខ្ញុំនឹងបន្តធ្វើបន្ថែមនៅខែក្រោយ។”

គាត់ក៏បានសួរវិញថា “តើអ្នកសិទ្ធិមនុស្សថៃពិតជាខ្វល់ខ្វាយពីប្រជាពលរដ្ឋថៃ ឬខ្វល់ពីប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក៏ដោយ?”

រដ្ឋាភិបាលថៃជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃថៃ អនុធិន ចានវីរុទ្ធ បានឲ្យសារថា ការបង្ហោះសំឡេងនោះមិនប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងថៃនិងកម្ពុជាឡើយ ហើយមិននាំឲ្យថៃខាតបង់ឋានៈលើវេទិកាអន្តរជាតិ។

គាត់បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតាមដានស្ថានការណ៍ ហើយនឹងធ្វើអោយប្រាកដថា មិនមានការរំលោភច្បាប់ក្នុងប្រទេស។

ប្រតិកម្មពីកម្ពុជាគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (Cambodia Human Rights Committee) បានចេញសារផ្លូវការ ទៅកាន់ ការិយាល័យអគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស (OHCHR) ដើម្បីជូនដំណឹងអំពីសកម្មភាពនេះ។

សារនោះបានរាយការណ៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិ ព្រៃចាន់ និង ជោកជ័យ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ត្រូវសូរសំឡេងបែបនេះរៀងរាល់យប់ បណ្តាលឲ្យមានការភ័យខ្លាច និងបាត់បង់សុវត្ថិភាពផ្លូវចិត្ត។

ព្រឹត្តិការណ៍នេះកំពុងបង្កការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ទាំងពីរផ្នែកប្រជាពលរដ្ឋ និងស្ថាប័នអន្តរជាតិ។ កម្ពុជាអំពាវនាវឲ្យថៃអនុវត្តតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងចាប់ផ្តើមស៊ើបអង្កេត។ ខណៈដែលភាគីថៃខ្លះក៏ឈរលើទស្សនៈថា វាជាការបង្ហាញអំណាច និងការពារព្រំដែនប្រទេស។

ស្ថានការណ៍នៅតំបន់ព្រំដែនសារៈកែវ–បន្ទាយមានជ័យ នឹងត្រូវតាមដានយ៉ាងជិតស្និទ្ធ បន្ទាប់ពីសារព័ត៌មាននានាបានរាយការណ៍អំពីផលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្ត និងអំពើបំភ័យប្រជាពលរដ្ឋ។

Read More

ល្បិចបង្កប់និងទង្វើអមនុស្សធម៌របស់ថៃលើពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងតំបន់ព្រៃចាន់

…🛑ថៃបានប្រើសំឡេងបាសចាក់ជា សំឡេងឆ្កែលូសំឡេងខ្មោច សំឡេងផ្ទុះគ្រាប់ សំឡេងយន្តហោះចម្បាំង F16 មិនមែនជារឿងចេះតែនឹកឃើញចៃដន្យទេ។ ប៉ុន្តែវាជាការគិតគូរយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នដោយមេយោធាថៃដែលយល់ពី “យុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវចិត្ត” ហើយមានគោលបំណងច្បាស់ក្នុងផែនការបំបាក់ស្មារតីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ល្បិចបែបនេះអាចត្រូវចាត់ទុកជា យុទ្ធសាស្ត្រចម្រុះ (Hybrid Psychological Operation) ដែលសមមាឌរវាងអំណាចយោធា និងអំណាចលើចិត្តមនុស្ស។ ការប្រើសូរ សំឡេង ឬវិធីបំភាន់ចិត្តសត្រូវ មិនមែនជារឿងថ្មីឡើយ។តាំងពីសម័យបុរាណមនុស្សបានប្រើបច្ចេកទេសបែបនេះដើម្បីឈ្នះសង្គ្រាមដោយមិនចាំបាច់ប្រយុទ្ធផ្ទាល់។

ឧទាហរណ៍:

សម័យចិនបុរាណ៖ អ្នកយុទ្ធសាស្ត្រ សួនជឺ (Sun Tzu) បាននិយាយថា “ការឈ្នះល្អបំផុត គឺការឈ្នះដោយមិនប្រយុទ្ធ”។ កងទ័ពចិននៅពេលនោះធ្លាប់ប្រើ សូរទំពូក និង សូរទា ដើម្បីបំភាន់សត្រូវឲ្យគិតថា មានកងទ័ពធំកំពុងរុញលុក។ 

នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ យុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវចិត្តគេប្រើដើម្បីបំបាក់ចិត្តសត្រូវដែលកាន់អាវុធ។

ឧទាហរណ៍៖ កងទ័ពចិនបុរាណ ប្រើសូរទំពូក និងសូរទា ដើម្បីរំភើបចិត្តកងទ័ពខ្លួនឯង ឬបំភាន់សត្រូវក្នុងសមរភូមិ។ ប៉ុន្តែមិនដែលមានប្រវត្តិណាមួយបង្ហាញថា ប្រទេសណាមានការប្រើយុទ្ធសាស្ត្របែបនេះលើប្រជាជនស៊ីវិល កុមារ មនុស្សចាស់ជរា ជនពិការ ទារក ក្នុងតំបន់សន្តិភាពដូចបែបនេះទេ។ ជាពិសេស គឺផ្ទុយពីទ្រឹស្តីបុរាណ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។

- ខាងក្រោមនេះជាការលម្អិត៖

១.  ល្បិចបង្កបរិយាកាសបំភ័យក្នុងចិត្ត

គោលបំណង៖ បង្កើតអារម្មណ៍ថា “អារម្មណ៍ស្រមៃខ្លាចពេលឮសំឡេងឆ្កែលូពេលយប់” ឬ “មានអារម្មណ៍ភ័យគិតថាមានការផ្ទុះអាវុធនៅពេលឮសំឡេងផ្ទុះខ្លាំងៗ។”។

ថៃបានប្រើសំឡេងឆ្កែលូយ៉ាងក្រលួចគួរឱ្យខ្លាចនៅពេលយប់នៅពេលខ្លះក៏សំឡេងយន្តហោះចម្បាំងអេស 16 ទម្លាក់គ្រាប់លាន់ខ្លាំងៗ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានអារម្មណ៍ថាមិនសុវត្ថិភាព។

លទ្ធផល៖ ប្រជាពលរដ្ឋខ្លាច ធ្លាក់ចិត្ត បោះបង់ការរស់នៅ ឬផ្លាស់ទីចេញពីតំបន់។

➡️ វាជាវិធីសាស្ត្របំបាក់សង្គមតាមចិត្តមនុស្ស ដោយមិនបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើងសូម្បីតែមួយ។

២.  ល្បិចសាកល្បងប្រតិកម្មយោធានិងការបញ្ជា

វាអាចជាវិធីសាកល្បងថាកម្លាំងខ្មែរនៅតំបន់នោះមានប្រតិកម្មយ៉ាងដូចម្តេច។

ដោយប្រើសំឡេងបំភ័យ អាចសង្កេតឃើញថា តើមេកងទ័ពខ្មែបញ្ជា់ឆ្លើយតប ឬផ្លាស់ទី ឬស្ងប់ស្ងាត់។

បើពលរដ្ឋឬយោធាខ្មែរបង្ហាញភាពចរាចរណ៍ក្នុងទីតាំង ឬប្រតិកម្ម អាចជួយថៃប្រមូលព័ត៌មានយោធា។

➡️ វាជាវិធី “ស្ទង់ចិត្តសត្រូវ” ដោយប្រើសំឡេងជាឧបករណ៍ស៊ើបអង្កេត។

៣.  បង្ហាញអំណាចឬប៉ុនប៉ងបង្ហាញសមត្ថភាពខ្មែរទន់ខ្សោយក្រីក្រ

ការប្រើសំឡេងធំៗអាចជាវិធីបង្ហាញថា “យើងមានបច្ចេកវិទ្យា និងសមត្ថភាពលើសអ្នក”។

វាជាវិធីធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានអារម្មណ៍ថាជាប្រទេសតូច ទន់ខ្សោយ បាត់សង្ឃឹម។

➡️ នេះគឺបំបាក់ស្មារតីជាតិ និងបង្កអារម្មណ៍ថាខ្លួនស្ថិតក្រោមអំណាចអ្នកដទៃ។

៤.  ផ្លាស់ប្តូរចំណាប់អារម្មណ៍

នៅពេលមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងប្រទេស (សេដ្ឋកិច្ច ឬនយោបាយ) ថៃអាចប្រើវិធីបង្ករឿងតាមព្រំដែន ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសខ្លួនបំភ្លេចបញ្ហាផ្ទៃក្នុង។

ការបង្កសំឡេង ឬបង្កសកម្មភាពតូចៗអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋថៃមានអារម្មណ៍ថា “រដ្ឋកំពុងការពារជាតិ”។

➡️ វាជាល្បិចនយោបាយក្នុងស្រុក តែមកប្រើលើខ្មែរជាអត្ថប្រយោជន៍ជើងសារ។

៥.  បំបាក់ការជឿជាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋលើរដ្ឋខ្មែរ

ដោយធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានអារម្មណ៍ថា “រដ្ឋមិនអាចការពារពួកគេបាន” នោះវាជាវិធីបំបាក់សមត្ថភាពរដ្ឋតាមផ្លូវចិត្ត។

ប្រជាពលរដ្ឋដែលភ័យខ្លាចនឹងចាប់ផ្តើមសង្ស័យលើសមត្ថភាពរដ្ឋ និងសន្តិសុខជាតិ។

➡️ វាជាវិធីសាស្ត្រដ៏ស្ងាត់ ប៉ុន្តែមានអន្តរាយខ្លាំងជាងគ្រាប់បែក។

🛡️ វិធីដោះស្រាយ និងការការពារសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ព្រំដែនព្រៃចាន់

១. ការធ្វើឲ្យបរិយាកាសនៅកន្លែង និងភូមិមានសុវត្ថិភាព

បង្កើតកន្លែងសុវត្ថិភាពក្នុងសហគមន៍សម្រាប់កុមារ និងមនុស្សពិការក្នុងពេលហេតុការណ៍កើតឡើង។

ប្រើឧបករណ៍សំឡេងប្រកាស ឬទូរស័ព្ទចល័តសម្រាប់ផ្ដល់ព័ត៌មានថា “នេះគឺសំឡេងបំភ័យ” ដើម្បីកាត់បន្ថយភ័យ នឹងឲ្យពលរដ្ឋមានអារម្មណ៍ថាកក់ក្តៅ។

២. ការរួមចំណែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការស៊ីវិល

រាយការណ៍ទៅកាន់កងការពារ ព្រំដែន ឬអង្គការសិទ្ធិមនុស្សពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឲ្យមានការតាមដាន និងការពារការប្រព្រឹត្តអំពើបែបនេះ។

ទាមទារការពិចារណាពីក្រសួងការពារជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិ ដើម្បីបង្ការប្រព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះនៅពេលអនាគត។

៣. ការផ្សព្វផ្សាយ និងការអំពាវនាវអន្តរជាតិ

ប្រើបណ្ដាញសង្គម ឬប្រព័ន្ធព័ត៌មានក្នុងស្រុក ដើម្បីបង្ហាញពី ល្បិចបង្កប់ និងអាសន្នភាព ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានប្រឈមមុខ។

ធ្វើការអំពាវនាវទៅកាន់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការអន្តរជាតិ ដើម្បីចុះមកតាមដាន និងដោះស្រាយស្ថានភាព។

៤. ការចូលរួមជាសហគមន៍ 

ចូលរួមក្រុមប្រជាជនការពាក្នុងភូមិ ដើម្បីសហការការទប់ទល់ហេតុការណ៍ដែលបង្កដោយយោធាថៃនៅពេលយប់

បង្កើតក្រុមទំនាក់ទំនងបន្ទាន់ដើម្បីចែករំលែកព័ត៌មាន និងជួយគ្នាក្នុងពេលសំឡេងបំភ័យនិងការបង្ករដែលយោធាថៃ។

"សារសំខាន់ទៅកាន់ពិភពលោក"

ប្រជាជនខ្មែរ និងអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិត្រូវបានអំពាវនាវឲ្យចាប់អារម្មណ៍ចំពោះទង្វើបែបនេះ។

ការបង្កសំឡេងបំភ័យលើប្រជាពលរដ្ឋ មិនអាចសម្រុកថាជាវិធីសាស្ត្រយុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវការបានឡើយ។ វាជា ទង្វើអមនុស្សធម៌ ដែលរំលោភសិទ្ធិ និងសន្តិភាពស៊ីវិល។

ប្រជាជនខ្មែរតែងតែរឹងមាំ និងចងចាំពីប្រវត្តិសាស្ត្របុរាណ ដើម្បីបង្ហាញថា ភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងសន្តិភាពរបស់កម្ពុជាមិនមែនស្តើងខ្សោយទេ ប៉ុន្តែជាកម្លាំងនៃចិត្តស្នេហាជាតិនិងការពារទឹកដីដោយប្ដូរផ្ដាច់។

ហើយបានបង្ហាញឲ្យឃើញថាវាជាទង្វើអមនុស្សធម៌ និងផ្ទុយពីគោលការណ៍សន្តិភាពអាស៊ាន និងច្បាប់អន្តរជាតិ។

Read More

កងកម្លាំងថៃបន្តទន្ទ្រានចូលដីកម្ពុជានៅបន្ទាយមានជ័យ

ថ្ងៃទី ១០ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៥ — ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កងកម្លាំងចម្រុះរបស់ប្រទេសថៃ ត្រូវបានរាយការណ៍ថា កំពុងបន្តសកម្មភាពទន្ទ្រានចូលដែនដីកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់ នៅភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ តាមព័ត៌មានពីប្រភពមូលដ្ឋានបានឲ្យដឹងថា កងកម្លាំងថៃបានធ្វើចលនា និងសកម្មភាពជិតតំបន់ព្រំដែន ដែលបណ្តាលឲ្យមានការព្រួយបារម្ភចំពោះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់។ កម្លាំងការពារព្រំដែនរបស់កម្ពុជាបានបន្តតាមដាន និងបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព និងអធិការកិច្ចលើដែនដីជាតិ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ព្រំដែនរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងជៀសវាងការធ្វើសកម្មភាពណាមួយ ដែលអាចបណ្តាលឲ្យមានភាពតានតឹងបន្ថែម។ ដល់ពេលនេះ មន្ត្រីទាក់ទងរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់បានផ្តល់ប្រតិកម្មផ្លូវការទៅលើហេតុការណ៍នេះនៅឡើយទេ។

Read More

ល្បែង «ប្រកួតច្រមុជទឹក» ដែលថាក់ស៊ីនតែងចូលចិត្តប្រើជាយុទ្ធសាស្ត្រ

 

...ល្បែងច្រមុជទឹកដែលបង្កើតឡើងដើម្បីសង្កត់សម្ពាធលើកម្ពុជា មិនបានសម្រេចទេ ហើយវិលត្រឡប់ទៅប៉ះពាល់ដល់អ្នកបង្កើតវាផ្ទាល់។

ល្បែង «ប្រកួតច្រមុជទឹក» ដែលថាក់ស៊ីនតែងចូលចិត្តប្រើជាយុទ្ធសាស្ត្រ មិនត្រឹមតែបរាជ័យនោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ក្លាយជាអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមថា អ្នករៀបចំល្បែងអាចនឹងដួលរលំមុនពេលល្បែងចប់។

នេះជាការពិតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជោគជ័យនៃការទស្សន៍ទាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។

អ្នកនយោបាយថៃតែងតែលេងល្បែងនយោបាយមកកម្ពុជា

សម្ដេចតេជោហ៊ុនសែនអាចមើលយល់ពីការលេងល្បែងនយោបាយនោះមកលើកម្ពុជា។

Read More

នេះជាមូលហេតុដែលសម្ដេច ហ៊ុន សែន បានប្រើ សន្លឹកបៀ (គឺជាឃ្លីបសំលេង) បញ្ជប់មិត្តភាពជាមួយលោកថាក់ស៊ីន

 

..នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីទី 32 របស់ប្រទេសថៃ អនុទីន ចារនាវីរគុល (Anutin Charnvirakul) ប្រសិនបើស្ថិតក្នុងបរិបទ ជាតិនិយម និងជំហរទៅផ្នែកទាហាន តាមប្រវត្តិនយោបាយ និងអាកប្បកិរិយាដែលគាត់ធ្លាប់បង្ហាញ តាមមតិភាគច្រើនគេថាអាចធ្វើបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជានិងថៃរឹតតែឡើងកំដៅ។ តែចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយរបស់សម្ដេចតេជោហ៊ុនសែន អាចឱ្យយើងមើលឃើញថាថៃនៅប្រើពេលយូរទៀតទើបអាចមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីមានអំណាចពេញលេញ។

កត្តាដែលនាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនេះ មិនអាចមើលរំលងពីតួនាទីរបស់ នាងផាលថងថាន់ ស៊ីណាវ៉ាត កូនស្រីលោកថាក់ស៊ីន។ ក្នុងប្រវត្តិនយោបាយថៃ យើងឃើញថា រាល់ពេលមានភាពមិនចុះសំរោងគ្នាក្នុងសភា កម្ពុជាតែងតែត្រូវបានទាញចូលជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីបង្កើនប្រជាប្រិយភាពក្នុងស្រុក។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាមិនអាចក្លាយទៅជាវត្ថុប្រើប្រាស់តាមអារម្មណ៍នយោបាយថៃបានទេ។

ក្នុងអំឡុងពេលនាងកាន់តំណែង ប្រទេសថៃមិនត្រឹមតែប៉ះពាល់នយោបាយខ្លួនឯងទេ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជាមានបញ្ហាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ នេះជាមូលហេតុដែលសម្ដេច ហ៊ុន សែន បានប្រើ សន្លឹកបៀ (គឺជាឃ្លីបសំលេង) បញ្ជប់មិត្តភាពជាមួយលោកថាក់ស៊ីន ដើម្បីចង្អុលបង្ហាញថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនាងថែលថង់ថាន់មិនអាចបន្តចចារគ្នាបានទៀត ពោលគឺ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះ មិនមានសិទ្ធិអំណាចពេញលេញ ហើយបានប្រើសំដីប្រមាថដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ដែលប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។

សភាថៃបានបោះឆ្នោតគាំទ្រលោកអនុទិន ប៉ុន្តែការគាំទ្រនោះ គ្រាន់តែជាវិធីបណ្ដោះអាសន្ន។ ភាពមិនស្ថិតស្ថេរ និងការប្រកួតប្រជែងអំណាចនៅថៃ បង្ហាញថា អាយុកាលរដ្ឋាភិបាលថ្មី ប្រហែលមានត្រឹមតែ ៤ ខែ ទៅរក រំលាយសភា ដើម្បីឲ្យប្រជាជនប្រើអំណាចបោះឆ្នោតជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

បើសិនលោកអនុទីន អាចបង្កើនការតានតឹងជាមួយកម្ពុជាបើគាត់ប្រើជាតិនិយម និងឈរខាងយោធា ក៏ដោយ ផលអាក្រក់ប៉ះពាល់លើកម្ពុជាមិនអាចមានអាយុកាលយូរទេ។

មុនពេលសភាថៃមានការជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី សម្ដេចមានការទស្សន៍ទាយជ្រាលជ្រៅពីលទ្ធផលនយោបាយថៃ។ ពាក្យថា “មិនលើស ៣ ខែ នឹងមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី” បានបង្ហាញពីភាពជាអ្នកកាន់សន្លឹកបៀរនយោបាយដ៏ខ្លាំង។ បើទោះជាមានសារព័ត៌មានថៃខ្លះបានរិះគន់ថា ការទស្សន៍ទាយនេះ គ្រាន់តែជាការនិយាយធម្មតា ដែលអ្នកណាក៏អាចនិយាយបាន។

ហើយសន្លឹកបៀរមួយនេះ មិនមានជាអ្វីដែលអាចជះផលប៉ះពាល់អាក្រក់ដល់កម្ពុជាទេ។ ផ្ទុយទៅវិញវាអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ចំពោះកម្ពុជាក្នុងបែប

ទី១ អាចឱ្យថៃមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ហើយកម្ពុជាសង្ឃឹមមានការចរចាបន្ថយកម្ដៅតាមព្រំដែនណាណាមួយកើតឡើងរវាងប្រទេសទាំងពីរ

ទី២ កម្ពុជាអាចប្រើភាពមិនឋិតថេរនយោបាយថៃ ជាការបញ្ជាក់ឲ្យពិភពលោកឃើញថា កម្ពុជាមានស្ថិរភាពខ្ពស់ជាង។

ទី៣ ក្នុងរយៈពេល ៤ ខែ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីថៃ មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាលុប MOU ជាមួយកម្ពុជាបានទេ។

ទី៤ ភាពមិនឋិតថេរនៅថៃ បើកឱកាសឲ្យកម្ពុជារឹតតែសកម្មក្នុងការធ្វើការទូតអន្តរជាតិ ជាមួយអាស៊ាន និងអង្គការពិភពលោក ដោយគ្មានការរំខាន។

ការរំលាយសភាថៃ និងការរៀបចំបោះឆ្នោតថ្មី ត្រូវការពេលវេលាយូរ។ ដូច្នេះ ការរកឃើញនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលមានអំណាចពេញលេញ និងមានស្ថិតស្ថេរពិតប្រាកដ ប្រហែលត្រូវចាំរយៈពេល 12 ខែ ឬច្រើនជាងនេះ។ អំឡុងពេលនេះ កម្ពុជាអាចកាន់យុទ្ធសាស្រ្ត ប្រើឱកាសនេះក្នុងការប្រើកាទូតទាក់ទាញឆន្ទៈអន្តរជាតិ មានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការរៀបចំដំណើរការរឿងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។

Read More

រថយន្តយោធាថៃមួយគ្រឿង ដែលកំពុងដំណើរការបេសកកម្មបន្ទាន់ ដើម្បីទៅកាន់តំបន់ជម្លោះក្នុងគោលបំណងបង្រ្កាបក្រុមបំបែកខ្លួន នៅភាគខាងត្បូង

 

..នៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ មានសេចក្តីរាយការណ៍បន្ទាន់ពីស្រុក Saba Yoi ខេត្តសុងក្លា ប្រទេសថៃថា មានអគ្គហេតុធ្ងន់ធ្ងរមួយកើតឡើង ចំពោះកងទាហានថៃ។

រថយន្តយោធាថៃមួយគ្រឿង ដែលកំពុងដំណើរការបេសកកម្មបន្ទាន់ ដើម្បីទៅកាន់តំបន់ជម្លោះក្នុងគោលបំណងបង្រ្កាបក្រុមបំបែកខ្លួន នៅភាគខាងត្បូង បានប្រទះមហន្តរាយមិនគួរឱ្យជឿ។ ដោយសារបញ្ហាបច្ចេកទេសនៅលើប្រព័ន្ធហ្វ្រាំង ធ្វើឱ្យរថយន្តនេះបាត់បង់ការគ្រប់គ្រង រអិលចុះតាមផ្លូវភ្នំ ហើយប៉ះពាល់ក្រឡាប់ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងជ្រោះជ្រៅ។
ហេតុការណ៍នេះបានបង្កឲ្យមាន ទាហានចំនួន ៨ នាក់រងរបួសធ្ងន់ ហើយត្រូវបានយកទៅសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅមន្ទីរពេទ្យជិតទីតាំង។ ក្រុមសង្គ្រោះ និងកម្លាំងអាជ្ញាធរថៃត្រូវរត់ទៅដល់កន្លែងកើតហេតុភ្លាមៗ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះទាហានទាំងនោះ។
តាមការពិពណ៌នាពីសាក្សីក្នុងតំបន់ ពេលកើតហេតុ មានសម្លេងក្រឡាប់យ៉ាងខ្លាំង ហើយរថយន្តទាហានធ្លាក់ចុះជ្រោះប្រហែលជាង ១០ ម៉ែត្រ។ ស្ថានភាពបង្កើតភាពភ្ញាក់ផ្អើល និងបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់មន្ត្រីសន្តិសុខ និងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់។
ករណីនេះក៏បង្ហាញថា ភាពតានតឹង និងការប្រតិបត្តិការយោធាថៃនៅភាគខាងត្បូង មិនត្រឹមតែជួបការប្រឆាំងពីក្រុមបំបែកខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងប្រទះជាមួយគ្រោះថ្នាក់បច្ចេកទេស និងធម្មជាតិផងដែរ។
x

Read More

រដ្ឋាភិបាលអេស្តូនីបានប្រកាសថា យន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីចំនួន៣គ្រឿង បានហោះចូលក្នុងដែនអាកាសអេស្តូនី

 

ទីក្រុងតាលិន – ថ្ងៃសុក្រទី១៩ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋាភិបាលអេស្តូនីបានប្រកាសថា យន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីចំនួន៣គ្រឿង បានហោះចូលក្នុងដែនអាកាសអេស្តូនីប្រហែល១២នាទី ជិតកោះ Vaindloo ក្នុងឈូងហ្វាំងឡង់។ តាមការបញ្ជាក់របស់អាជ្ញាធរ យន្តហោះទាំងនេះបានបិទឧបករណ៍បញ្ជូនសញ្ញា transponder មិនបានដាក់ផែនការហោះហើរ និងមិនទាក់ទងជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលត្រួតត្រាអាកាសចររបស់អេស្តូនី។

បន្ទាប់ពីរកឃើញការរំលោភនេះ យន្តហោះចម្បាំងនាឡូតង់ (NATO) ត្រូវបានបញ្ជូនឡើងទៅបណ្តេញយន្តហោះរុស្ស៊ីឲ្យចេញពីដែនអាកាស។

រដ្ឋមន្រីករដ្ឋបាលការបរទេសអេស្តូនី លោក Margus Tsahkna បានថ្លែងថា ការរំលោភនេះគឺជា “សកម្មភាពក្លាហានមិនអាចទ្រាំទ្រ” និងជាការបង្ហាញពីគោលនយោបាយប្រថុយប្រថានរបស់រុស្ស៊ី។ ខណៈដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រី Kristen Michal បានបញ្ជាក់ថា អេស្តូនីបានហៅអ្នកតំណាងទូតរុស្ស៊ីមកទទួលការតវ៉ាផ្លូវការ។

ជាមួយគ្នានេះ អេស្តូនីក៏បានទាមទារឲ្យអូតង់ប្រជុំតាម មាត្រា៤ នៃសន្ធិសញ្ញា NATO ដើម្បីពិភាក្សាអំពីភាពស្ថិតស្ថេរ និងវិធានការការពារបន្ថែមទៀត។

ករណីនេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីមានរបាយការណ៍រំលោភដែនអាកាសមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើនលើកកន្លងមកក្នុងតំបន់ បង្កឲ្យមានការព្រួយបារម្ភថា ភាពតានតឹងរវាងរុស្ស៊ី និងប្រទេសសមាជិកអូតង់អាចបន្តកើនឡើង។

Read More